Có nhà nghiên cứu tâm lý cho biết khi tìm hiểu về giáo dục gia đình, người ta thấy những đứa trẻ con ngoan trò giỏi đều có gia đình tốt, và ngày càng đặc biệt chú ý vai trò người cha. Trước đây, người mẹ là rất quan trọng, nhất là trong những năm đầu đời của đứa con.
Người ta mới chỉ nói mối quan hệ đó tốt cho con, mà thường bỏ qua một điều khá thú vị là nó ảnh hưởng tốt tới cả sự hình thành và phát triển nhân cách của chính các bậc cha mẹ nữa. Chăm sóc nuôi dạy con cái tốt, phản ánh cả chất lượng quan hệ giữa hai vợ chồng.
Đặc biệt, người cha thường giữ một hình ảnh oai nghiêm quyền lực trong nhà, nhưng thường chỉ chơi đùa với con mà quên rằng đứa con cần người hướng dẫn. Con cái thấy cha mẹ đọc sách, viết lách, thảo luận và chúng cũng hình thành nhu cầu vươn lên sau này.
Có nhiều bậc cha mẹ do làm lụng vất vả để nuôi con đã phải vượt qua bao thử thách của đời sống, phải quyết định những bước ngoặt đường đời, vượt qua nhiều chuyển biến quan trọng.
Con cái sẽ học được ở cha mẹ chí khí, hoài bão và những bản lĩnh cần thiết. Ở các gia đình thuận vợ thuận chồng, con gái học được ở người cha lòng tự tin, đi theo cái mới, cái tiến bộ. Con trai có khi học được ở mẹ lòng nhân hậu, khoan dung, dễ đồng cảm với người khác.
Khi đứa trẻ lớn lên, khi trở thành người chồng, người vợ, chúng sẽ ứng xử như cha mẹ mình ngày trước. Và nhiều khi đó là nếp nhà.
Vì thế dù ngày nay sự phát triển như vũ bão của khoa học và của xã hội, trẻ em chịu ảnh hưởng từ nhiều nguồn, thì gia đình vẫn là nơi chúng được giáo dục về toàn bộ cuộc sống.
Và người ta đã phải chú ý đến nhiều vấn đề về sư phạm gia đình. Ở nhiều nước trên thế giới có những trung tâm giáo dục các bậc cha mẹ, tổ chức các dịch vụ hỗ trợ cha mẹ trong việc giáo dục con cái.
Có sự thu hút đóng góp của các nhà giáo ưu tú và các bậc cha mẹ tự nguyện. Ở Pháp, một số tỉnh thành có hội cha mẹ học sinh và các nhà giáo dục.
Ở hội có một đội ngũ các nhà tâm lý giáo dục từng trải làm tư vấn, thậm chí các bậc cha mẹ có thể hỏi qua điện thoại những vấn đề cấp thiết về giáo dục con. Có khi chỉ là cung cấp một vài thông tin cần.
Tổ chức các câu lạc bộ, các lớp tập huấn, các buổi thuyết trình hỏi, đáp, trao đổi lẫn nhau. Họ có cả thư viện với nhiều tài liệu về sư phạm học đường và sư phạm gia đình. Họ sử dụng cả đài phát thanh và ra tạp chí dành cho cán bộ nghiên cứu và các bậc cha mẹ.
Ở Việt Nam, bây giờ mối liên hệ giữa nhà trường và gia đình hằng ngày có sổ liên lạc, có họp phụ huynh sau mỗi học kỳ hoặc đầu năm học. Chỉ là trao đổi các nét chính về tình hình của lớp, các chi tiêu cần thiết và đóng tiền.
Tổ chức như vậy đã là tốt, nhưng chỉ ở các cấp học dưới. Lên đến cấp 3 phổ thông trung học và nhất là ở bậc đại học thì gia đình hầu như không còn có quan hệ giao tiếp gì với nhà trường nữa.
Vì thế, có nhiều cậu ấm cô chiêu đến giờ đi học vẫn ra khỏi nhà nhưng không hề đi học. Chỉ đến khi đã nghỉ học cả tháng trời, nhà trường mới liên lạc và lúc đó cha mẹ mới tá hỏa không biết thời gian đó con mình đi đâu, làm gì.
Thậm chí con mình nợ đầm đìa các môn học, lúc tốt nghiệp không đủ điểm, ra đi làm rồi vẫn còn nợ môn và không có bằng tốt nghiệp, bố mẹ nào có hay biết.
Ngày nay, không chỉ có việc học, mà đứa con còn rất nhiều mối quan hệ giao tiếp và đôi khi sa đà vào tình thế nguy hiểm nhưng cha mẹ chịu chết, không biết đâu mà lần.
Rồi tìm kiếm trên mạng các lời khuyên, các cách nhận ra tín hiệu của người nghiện ngập… Lúc đó thì bi kịch đã giáng xuống gia đình rồi.
Các lớp học làm cha làm mẹ, rèn luyện kỹ năng nuôi dạy con giờ đây cũng bắt đầu nở rộ. Nhưng mới chỉ dừng lại ở một hình thức kinh doanh mới, chương trình tùy công ty cơ cấu, không có quy định về chuẩn của các tổ chức tư vấn như thế.
Sau nữa là học phí không hề rẻ. Các bậc cha mẹ có thu nhập trung bình hoặc người lao động nghèo tối ngày lo kiếm kế sinh nhai thì làm sao có điều kiện tham gia.
Mà sự nghiệp giáo dục ngày nay mang lại lợi ích cho xã hội, cho cộng đồng xây dựng môi trường sống, chứ có phải một thứ tiêu dùng thụ hưởng đơn thuần ai có tiền thì được lợi ích, còn ai nghèo thì thôi đừng hưởng thụ đâu.
Mối quan tâm đến sư phạm gia đình là rất lớn. Các bậc làm cha mẹ đang rất cần có tổ chức giáo dục sư phạm gia đình để sát cánh cùng họ giải quyết những vấn đề khó khăn hằng ngày trong giáo dục con cái. Các nhà sư phạm và chuyên gia giáo dục, tâm lý có sáng kiến gì?